स्पर्धा परीक्षेची बखर: 'मी' ते अधिकारी..एक आठवणींचे मोरपीस भाग 1

भाग-1: पाऊस..चिखल आणि गळके छप्पर......

          लातूर औसा रस्त्यावरील एक छोटंसं अठरापगड लोकांचं माझं एक खेडेगाव. गावाच्या मधोमध जाणारा डांबरीरस्ता..एक पश्चिमेकडला भाग 'वरला-कड' (वरचा) आणी पूर्वेकडील दुसरा 'खालला- कड'.आमचं झोपडं अर्थातच खालल्या कडील भागात!!फक्त एक चांगली गोष्ट..ते जवळपास गावाच्या शेवटी होतं. त्यामुळे ऊगवता सुर्य पहिल्यांदा आमच्या झोपडी कडुन ऊगवायचा..
         गावात जिल्हा परिषदेची शाळा सातवी पर्यंत. तेथेच शिकायला भेटले. पण गावात एक खाजगी शाळा होती गुलाब मास्तर यांची. गावच्या चार पिढ्याला शिकवणारे असे एक मुस्लिम शिक्षक जे पांडवप्रताप, भगवतगीता, रामायण,महाभारत नेमाने वाचायचे आणी त्यातील दाखले देत देत पोरांना बाराखडी, लेखन वाचन, अंकगणीत शिकवायचे. त्यांची शाळा चौथी पर्यंत. सा-या गावाचा विश्वास त्या शाळेवर...तेथे शिकायला मिळाले तर पाया पक्का होतो हा सगळ्या गावाला विश्वास! शिक्षणाचा पाया तर पक्का व्हायचाच पण शहाणपणाचा पाया त्याहून जास्त !!! अशा धर्मनिरपेक्षतेच्या शाळेत चौथी पर्यंत शिकायला मिळाले व नंतर जिल्हा परिषदेच्या शाळेत सातवी पर्यंत.
        1980 च्या दशकात मराठवाड्यात जसे टिपीकल खेडे होते तसंच आमचं खेडेगाव.पण गावात एक विशेष होतं. गावात त्यावेळी दोन पुतळे होते. एक शिवाजी महाराजांचा आणी दुसरा डाॅ.आंबेडकर यांचा. त्यांच्या समोरूनच आम्हाला शाळेत जावं लागायचं!
         घरची परिस्थिती बेताचीच पण ती हलाखीची बनून गेली .दुसरी तिसरीत असतानाच गरीबीचे दाहक चटके जाणवायला लागले. उन्हाळा, हिवाळा ठिक पण पावसाच्या काळात पाऊस जगायला शिकवायचा . "पाऊस जीवन देतो " हे खरंच आहे. त्या पावसानेच तर जीवन गहनतेने समजवून दिले...
"छप्पर गळण्यासाठी किमान ते असावं लागतं..."ते ही धड नसणारे आमचं झोपडं. त्याच्या बाजुला एक बाभळीचे झुडुप. छोटीशी पाऊलवाट , धो धो कोसळणारा पाऊस आणी बदबद गळणारे झोपडे, कोप-यात गाडग्यांची उतरंड, दोन सलद, दोन लोखंडाच्या घागरी,एक चेपलेला हंडा , एक कळशी, एक पत्र्याची पेटी, दोन तीन पत्र्याचे डबे, थोडेसे भांडे आणी पाण्याने विझलेली चुल! पाऊस वाढला की छपराच्या लाकडाला उलटी टांगलेली एक छत्री आणी त्या खाली कोठूनतरी आणलेल्या दोन विटांवर टाकलेले एक फळकुंड...आणी त्यावर पेंगुळलेल्या नजरेने डोळ्यात झोप सावरत पावसाला झेलत( जागणारे की )झोपणारे आम्ही !! राॅकेलची चिमणी विझल्यामुळे झालेल्या अंधारात दिवस आणी पाऊस कधी उजडेल याची वाट पाहणारे डोळे ,! त्या पावसानेच तर शिकवले " पावसात जगण्यासाठी घरावर किमान मजबूत छप्पर असायला हवे!"
          सकाळी रात्र आणी पाऊस सरल्याचा आनंद ही तोकडाच!! कारण घराबाहेर आणी आत चिखल झालेला....उतरंड आणी सारे घर भिजुन चिंब व्हायचे. तरीही पोत्याचे घोंगते पांघरून आम्ही शाळेत निघायचो.घरातल्या चिखलापासुन मुक्ती मिळण्यासाठी त्यावेळी शाळा बरी वाटायची. पण माहिती नव्हतं ती शाळेत जायची सवय आणी अपरिहार्यता भविष्यात आयुष्यातील चिखल दुर करायला एवढी मददगार ठरेल!!!!

         हा "घरातला चिखल" माझ्या घरी मला सर्वात शेवटी माझेे Mpscसिलेक्शन झाले त्या दिवशी पण भेटायला व निरोप घ्यायला थांबला होता !!
     
      म्हणून सांगतो "सृष्टीसाठी" जसा पाऊस गरजेचा आहे तस्साच तो" दृष्टी साठी "पण!
       तो पाऊस.....ते गळकं छप्पर..आणी तो चिखल ....यांनी त्यावेळी जगण्यासाठी व झुंजण्यासाठी हुरूप दिला व ते वंचनेच्या दिवसा सोबत निघून गेले पण आज प्रशासनात काम करताना त्यांचा विसर पडू नये म्हणून मी तिन्ही ऋतुत त्यांची आठवण काढत राहतो कारण माझा निसर्गावर विश्वास आहे " चिखला शिवाय शेत फुलत नाही ..आणी आयुष्य पण............(क्रमशः)

(प्रताप)